Jak wynika z dokumentacji opublikowanej w mediach, członkowie Dykasterii opowiedzieli się za przeprowadzeniem skróconego procesu pozasądowego, nakazali byłemu nuncjuszowi, aby 20 czerwca, osobiście lub za pośrednictwem formalnej reprezentacji prawnej odpowiedział na stawiane mu zarzuty schizmy - odmowy uznania zwierzchnictwa Biskupa Rzymskiego albo pozostawania we wspólnocie z członkami Kościoła uznającymi to zwierzchnictwo.

Dekret wystosowany do abp Viganò, zarzuca jemu składanie „publicznych oświadczeń skutkujących zaprzeczeniem elementów niezbędnych do utrzymania komunii z Kościołem katolickim: zaprzeczeniem prawowitości papieża Franciszka, zerwaniem komunii z nim i odrzuceniem Soboru Watykańskiego II”.

Podziel się cytatem

Dykasteria jest upoważniona do osądzania przypadków przestępstw przeciwko wierze, a także najpoważniejszych przestępstw przeciwko moralności i sakramentom, a na mocy specjalnego mandatu papieskiego może osądzać tych, którzy w przeciwnym razie podlegaliby tylko biskupowi Rzymu, w tym kardynałów, patriarchów, legatów papieskich i biskupów.

Abp Viganò w odpowiedzi na ten dekret potwierdził swoje stanowisko, krytykując Sobór Watykański II.

Proces pozasądowy jest skróconą kanoniczną procedurą dyscyplinarną, którą można zastosować, gdy dowody zebrane podczas formalnego dochodzenia wstępnego są wystarczająco jasne, tak że pełny proces kanoniczny nie jest konieczny.

Taki sam pozasądowy proces został zastosowany w przypadku byłego kardynała Theodore'a McCarricka, który został oskarżony o popełnienie nadużyć seksualnych i wydalony ze stanu duchownego.

W przypadku abp Viganò karą kanoniczną związaną z przestępstwem schizmy jest ogłoszenie ekskomuniki latae sententiae (mocą samego czynu), do której można dodać inne kary, w tym zakaz lub nakaz dotyczący miejsca zamieszkania, usunięcie z urzędu kościelnego i zakaz wykonywania posługi.

Utrata stanu duchownego nie jest zwykle karą nakładaną za schizmę, ponieważ prawo zakłada najpierw zastosowanie „kar leczniczych”, mających na celu skruchę przestępcy i które mogą zostać zniesione później.

Prawo kanoniczne stanowi jednak, że laicyzacja, która jest karą wieczystą, może zostać nałożona za schizmę, jeśli osoba uznana za winną zostanie uznana za upartą w swoim przestępstwie lub „wymaga tego waga zgorszenia”.

Carlo Maria Viganò urodził się 16 stycznia 1941 w Varese, w Lombardii. W latach 1962-1963 studiował filozofię, a następnie w latach 1965-1969 teologię na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie. Mieszkał wówczas w Almo Collegio Capranica. Święcenia kapłańskie otrzymał 24 marca 1968. Następnie kontynuował studia uzyskując doktorat utriusque iuris (obojga praw kanonicznego i cywilnego). Jednocześnie w 1973 ukończył przygotowanie do służby dyplomatycznej na Papieskiej Akademii Kościelnej w Rzymie.

Rozpoczął służbę w nuncjaturach w Iraku, następnie w Wielkiej Brytanii. W latach 1978-1989 pracował w Sekretariacie Stanu w Watykanie. 3 kwietnia 1989 Viganò został mianowany przez Jana Pawła II obserwatorem Stolicy Apostolskiej przy Radzie Europy w Strasburgu. 3 kwietnia 1992 został mianowany arcybiskupem tytularnym Ulpiana i nuncjuszem apostolskim w Nigerii. 26 kwietnia 1992 otrzymał sakrę biskupią na Watykanie z rąk Jana Pawła II. Współkonsekratorami byli: kard. Franciszek Macharski i kard. Angelo Sodano. Od 4 kwietnia 1998 był delegatem ds. nuncjatur przy Stolicy Apostolskiej. Od 16 lipca 2009 był sekretarzem Gubernatoratu Państwa Watykańskiego. 19 października 2011 mianowany nuncjuszem apostolskim w Stanach Zjednoczonych (funkcję sprawował do 2016).

22 sierpnia 2018, po ujawnieniu kolejnego skandalu seksualnego związanego z czynami nierządnymi Theodore’a McCarricka względem małoletnich w Kościele katolickim w USA, arcybiskup Carlo Maria Viganò zaapelował do papieża Franciszka oraz kilku kardynałów i biskupów, aby ustąpili z pełnionych urzędów. Powodem miało być rzekome ukrywanie skłonności homoseksualnych oraz molestowaniem dzieci przez arcybiskupa Waszyngtonu Theodore’a McCarricka.

Po wydaniu „Świadectwa”, w którym Viganò twierdził, że wielokrotnie ostrzegał watykańskich przełożonych przed McCarrickiem, w tym papieża Franciszka, żyje on „w odosobnieniu” w nieujawnionym miejscu, z którego regularnie wydaje jednak „deklaracje” przez Internet i od czasu do czasu pojawia się w telewizji kablowej, w której potępia papieża Franciszka i Sobór Watykański II.

W 2022 roku Viganò wydał oświadczenie w sprawie rosyjskiej inwazji na Ukrainę, w którym uznał Moskwę za „Trzeci Rzym” i opisał stolice Rzymu i Konstantynopola jako „opuszczone i milczące” oraz „zakładników apostatów”. Uznał Rosję za odgrywającą „epokową rolę w odbudowie cywilizacji chrześcijańskiej, przyczyniając się do zapewnienia światu okresu pokoju, z którego Kościół również powstanie ponownie oczyszczony i odnowiony w swoich sługach”.