Reklama
Festiwal przybliżył mieszkańcom Wrocławia i przybywającym do stolicy Dolnego Śląska turystom oraz stałym bywalcom nie tylko muzykę, która porywała do tańca i zadumy podczas koncertów. Poznawanie judaizmu „ …Naszych Starszych Braci w wierze”, jak wielokrotnie określał Żydów nasz wielki rodak Papież św. Jan Paweł II, to dziedzictwo religijne, które jest nieodłączną częścią wiary chrześcijańskiej. Święty Jan Paweł II uznał, że chrześcijanie i Żydzi są dziećmi tego samego Boga i wywodzą się od Abrahama. To dziedzictwo, to wspólne korzenie judaizmu i chrześcijaństwa, a papież Polak zawsze dążył do przezwyciężania uprzedzeń i budowania mostów między obiema religiami. Wrocławski Festiwal Kultury Żydowskiej umożliwia budowanie tych mostów. Inauguracja festiwalu nastąpiła w ogrodach Muzeum Etnograficznego zaserwowaniem rodzinnego śniadania SIMCHA. Program tegorocznego festiwalu był niezmiernie bogaty. Obok cowieczornych koncertów w Synagodze pod Białym Bocianem, które zawsze są największymi wydarzeniami, organizatorzy przygotowali mnóstwo innych atrakcji. Można było uczestniczyć w prezentacji Śląskiego Szlaku Tradycji i Kultury Żydowskiej, którą w Towarzystwie Społeczno- Kulturalnym Żydów zaprezentowali Tamara Włodarczyk i Janusz Turakiewicz. Również 3-godzinny spacer „Śladami Żydów po osiedlach Ołbin i Nadodrze” był okazją do poznania lokalnej historii żydowskiego dziedzictwa Wrocławia. Wyjątkowym wydarzeniem było spotkanie na Uniwersytecie Wrocławskim w Katedrze Judaistyki im. Tadeusza Taubego z dr Moniką Jaremków, autorką książki Historia obecności o przekładach literatury żydowskiej na polski w XX wieku.
Wielką atrakcją okazał się niedzielny Jarmark Żydowski na dziedzińcu Synagogi pod Białym Bocianem. Również poniedziałkowy spacer z przewodnikiem po Cmentarzu Żydowskim przy ul. Ślężnej we Wrocławiu okazał się niebywale inspirujący w przemyślenia o wrocławskim dziedzictwie. Wędrówka „Śladami wybitnych postaci świata nauki i odkryć” prowadzona przez dr Renatę Wilkoszewską- Krakowską przybliżyła interesujące życiorysy uczonych, lekarzy, inżynierów i wynalazców tworzących lokalny prestiż Wrocławia jak również na arenie międzynarodowej. Podczas tegorocznego festiwalu odbył się również spacer „Śladami Wrocławskich artystek Breslau i Wrocławia”. Spacer poprowadziła historyk sztuki Ewa Pluta.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Podobnie jak w ubiegłym roku prof. dr hab. Adam Jezierski z Uniwersytetu Wrocławskiego poprowadził spacer po „Dzielnicy Czterech Wyznań”. W tym miejscu należy przypomnieć, że Dzielnica Czterech Wyznań inaczej Dzielnica Wzajemnego Szacunku została ogłoszona w roku 1995, na mocy porozumienia ówczesnych hierarchów chrześcijańskich – kościoła katolickiego, kościoła prawosławnego, kościoła protestanckiego oraz przedstawiciela Gminy Żydowskiej Jerzego Kichlera. Te cztery świątynie to: prawosławny sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy, rzymskokatolicki kościół św. Antoniego z Padwy, ewangelicko-augsburski kościół Opatrzności Bożej i synagoga Pod Białym Bocianem. Dzielnica Wzajemnego Szacunku jest ewenementem na skalę światową. Rok 1995 był dla wrocławskiej społeczności żydowskiej niezmiernie ważny, bowiem w tym roku synagoga została odkupiona od Skarbu Państwa. Rozpoczęły się plany jej odbudowy, a podczas inauguracji wszystkich uroczystości po raz pierwszy wystąpił założony przez Stanisława Rybarczyka Chór Synagogi pod Białym Bocianem. Jest to jedyny w Polsce chór synagogalny uczestniczący w uroczystościach w Polsce jak również wyjeżdżający na koncerty i festiwale zagraniczne.
Reklama
Wracając do zainagurowanego w 1998 roku Festiwalu Kultury Żydowskiej interesująco zapowiadały się warsztaty języków: hebrajskiego, jidysz i hebrajskiego biblijnego. Niezapomnianymi akcentami tegorocznego festiwalu było przybliżenie podczas spotkań, wykładów filmu i teatru żydowskiego oraz postaci z nimi związanych. Losy Braci Turkowów przybliżyła mgr Anna Nienartowicz. Dyskusję nad książką Wojciecha Tworka i tłumaczką tekstów Opowieści Chasydzkie- Antologia poprowadziła Wiktoria Rzeszut, a Tamara Włodarczyk pełen anegdot wykład „ Aprikosenkranz i Unterbaum, czyli Żydzi w kabaretach dwudziestolecia międzywojennego”. Chasydzką kulturę popularną przybliżył dr Wojciech Tworek z Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego. O Teatrze Gimplów we Lwowie opowiadała prof. dr. hab. Walentyna Węgrzyn- Klisowska z Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Doktor Mirosława Bułat z Uniwersytetu Jagiellońskiego z Krakowa zakończyła festiwal wykładem „Estera Rachela Kamińska (1870-1926), się bawi… simha w życiu matki teatru żydowskiego”. Finałem festiwalu było spotkanie z Jerzy Kichlerem pn. „Wszystkie pytania są koszerne”, a uwieńczeniem wieczór pamięci Anatola Kaszena, który był niezwykle ważną postacią artystyczną dla Wrocławian i Żydów. Z udziałem Estery Kaszen, Miry Żelechower- Aleksiun, Tamary Włodarczyk, Jerzego Kichlera, Tomasza Kwietko-Bębnowskiego spotkanie poprowadziła Lucyna Rojzen. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce zaprosiło na spotkanie z tradycyjną kuchnią żydowską, prowadzone przez Izabelę Szpacenko. W Muzeum Teatru w niedzielę ruszyły projekcje w Kinie SIMHA, a autorskie wprowadzenia do seansów zostały przygotowane przez Justynę Stec.
W sobotę podczas inauguracji festiwalu godzinę po zachodzie słońca zakończył się świąteczny czas szabatu, który trwa od piątkowego zachodu słońca. Szabat, to zgodnie z kalendarzem żydowskim siódmy, ostatni dzień tygodnia. Jest pamiątką cyklu stworzenia świata oraz wyprowadzeniem Izraelitów z Egiptu. W tą sobotnią noc można było uczestniczyć w KLEZMERSKIEJ HAWDALI. Jest to judaistyczna ceremonia pożegnania hebrajskiego dnia świątecznego i przygotowanie się do trudów codzienności. Hawdala, to uroczystość udzielenia 4 błogosławieństw na rozpoczęcie trudów codzienności. Pierwsze z nich, to błogosławieństwo ogólne, drugie, to błogosławieństwo nad winem, trzecie, to błogosławieństwo wonnych ziół, które w Balsamince przeszło przez ręce wszystkich uczestników koncertu. Wszystkie błogosławieństwa czytane były z udziałem czwartego błogosławieństwa- światła od świecy z kilkoma knotami zaplecionymi w jeden knot. Ceremonię HAWDALI poprowadził kantor Gminy Wyznaniowej żydowskiej we Wrocławiu – Marek Marossanyi.
Reklama
Po uroczystości Hawdali rozpoczął się koncert przy udziale fantastycznych muzyków. Zespół MAX KLEZMER BAND z solistką URSZULĄ MAKOSZ porywał publiczność swoimi utworami, pełnymi radości i kunsztu muzycznego. Solistka dziękując za zaproszenie wspomniała, że jest to jej kolejny koncert we wrocławskiej synagodze. Porywające takty i solówki usłyszeliśmy w wykonaniu: Maxa Kowalskiego- kontrabas; Krystiana Jaworza – fortepian; Bogdana Zięby – akordeon; Gertrudy Szymańskiej – perkusja; Michaela Jonesa – skrzypce i altówka. Podczas całego koncertu „aktorem II planu” był bawiący się w rytm muzycznych taktów, kilkuletni Jakub.
Podczas drugiego dnia publiczność słuchając zaczarowanych rytmów muzycznych została porwana do tańca przez holenderski zespół AMSTERDAM KLEZMER BAND ze swoim światowej sławy liderem saksofonistą Jobem Chajesem. Na kontrabasie i gitarowym banjo grał Jasper de Beer, na trąbce Gijs Levelt, na perkusji Micha Porte, na puzonie Joop van der Linden, na klarnecie Janfie van Strien. To właśnie wirtuozyjne solówki tych muzyków podrywały widzów do tańców, które po zakończonym koncercie przeniosły się na dziedziniec przed synagogą.
Natomiast koncert poniedziałkowy był punktem kulminacyjnym tegorocznego festiwalu. Odbył się pod hasłem ŚPIEWY SYNAGOGALNE- MODLITWA O POKÓJ. Każdy utwór wykonywany podczas tego koncertu, każdy psalm nawiązywały do miłości i pokoju. Koncert pełen zadumy i nostalgii odbył się dzięki światowej sławy kantorowi ISRAELOWI RANDOWI, wieloletniemu głównemu kantorowi Wielkiej Synagogi w Ramat Gan i Synagogi Hampton w Nowym Jorku. Kantorowi towarzyszył Wrocławski Chór Synagogi pod Białym Bocianem ze swoimi solistami: Magdaleną Dynowską i Piotrem Bunzlerem przy akompaniamencie Piotra Rojka grającego na organach i fortepianie. Całością dyrygował Stanisław Rybarczyk, dyrektor artystyczny festiwalu SIMCHA.
Reklama
Wśród wielu atrakcji tegorocznego festiwalu był jeszcze wspomnieniowy koncert z utworami Agnieszki Osieckiej pn. UCISZ SERCE – OSIECKA ORIENTALNIE. Warszawski zespół SENTIDO z wokalistką Marią Romą Klatka ucieszyli serca znanymi utworami w nowej, orientalnej aranżacji. Wokalistce towarzyszyli: Adeb Chamoun – dabruka, riq; Arad Emamgholi- daf, tombak; Piotr Kopietz- akordeon.
W kolejnym dniu festiwalu były orientalne akcenty w muzyce żydowskiej. Koncert pn. JEWISH TRANS ORIENTAL uświetnił zespół KADARQUA QUINTET. Zespół przekracza style i kultury muzyczne. Występy solistki Edyty Krzemień i towarzyszących jej solistów dzięki orientalnym aranżacjom są zawsze pełne emocji. Solistce towarzyszyli : Anna Wandtke - skrzypce; Paweł Zagańczyk – akordeon; Jeno Lisztes – cymbały; Sebastian Wypych – kontrabas.
Ostatni koncert tegorocznego festiwalu poświęcony był LEGENDARNEJ WIERZE GRAN. Utwory zmarłej w 2007 roku w Paryżu piosenkarki przypomniała Monika Chrząstowska z Teatru Żydowskiego w Warszawie. Towarzyszył jej zespół w składzie: Franciszek Wajdzik – piano; Dobrosław Jabłoński – gitara; Bartosz Wojciechowski – bas.
Festiwal Kultury Żydowskiej „Simcha” organizowany przez Fundację „ Pro Arte” na stałe wpisał się w kalendarz corocznych wrocławskich wydarzeń kulturalnych.