Reklama

Niedziela Przemyska

O proboszczu, który został bibliotekarzem...

Wykładał w słynnym Collegium Nobilium; był uczestnikiem słynnych obiadów czwartkowych „u króla Stasia”... Dzięki księżnej Izabelli Lubomirskiej, która sprowadziła go do swojej biblioteki w zamku, został proboszczem i jej bibliotekarzem w Łańcucie. Kilka lat później został proboszczem w Jarosławiu, a później pierwszym bibliotekarzem słynnego Ossolineum we Lwowie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Osiemnastowieczny erudyta i kapłan, ks. Franciszek Siarczyński pochodził z ziemi jarosławskiej. Uczył się w kolegium u jarosławskich jezuitów, ale także u pijarów w Rzeszowie. Przyjął profesję wieczystą jako pijar i obrał zakonne imię Franciszka od św. Ludwika. Był znaną postacią na dworze królewskim czasów stanisławowskich, gdyż król Poniatowski powierzał mu pieczę nad zbiorami ksiąg i atlasów geograficznych oraz zlecał pracę nad publikacjami naukowymi z dziedziny gramatyki, historii i geografii. Ponieważ znał sztukę stenografii, król powierzał księdzu protokołowanie obrad sejmowych. To właśnie on miał zaszczyt protokołować obrady sejmu 3 maja 1791 r., kiedy to uchwalono słynną konstytucję. Z kolei w Collegium Nobilium ksiądz Franciszek uczył młodzież niełatwej sztuki krasomówczej.

Wesoły towarzysz

Reklama

Siarczyński bywał gościem w Sieniawie u książąt Czartoryskich, w Przeworsku u Lubomirskich i w Zarzeczu u Dzieduszyckich. Słynny pamiętnikarz, „galicyjski skandalista”, Kazimierz Chłędowski, pisał o Siarczyńskim: „wesołym i dowcipnym był towarzyszem, łatwym w stosunkach, a jeżeli tego trzeba było, zabawił się nie ubliżając swojej duchownej sukni...”. Bardzo często księstwo Czartoryscy z Sieniawy udawali się do naszego księdza do Jarosławia na uroczyste wieczerze. Korowód sań zwracał swoją uwagę na ulicach jarosławskich, wtedy wszystkie przekupki „za boki się trzymały” jak saneczki wyrzucały w śnieg księstwo Czartoryskich... Nasz bohater był także bibliotekarzem księcia Adama Czartoryskiego.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Z czasem został przez papieża zwolniony ze ślubów zakonnych i został świeckim kapłanem. W 1799 r. został proboszczem u księżnej Izabelli Lubomirskiej w Łańcucie, podejmująć również obowiązki bibliotekarza i archiwisty. Miał dostęp do bogatego zbioru skrzętnie gromadzonych przez Lubomirskich ksiąg i dokumentów. Badał historię miasta, parafii i jej początków. Budynki parafialne były jednak zaniedbane, a wiele starych ksiąg po prostu zgniło. Siarczyński nie czuł się tutaj dobrze, bo chociaż dwór księżnej dostarczał okazji do wesołych zabaw i uroczystości to jednak odrywał księdza od pracy naukowej i duszpasterskiej. Ponoć gwar hucznych zabaw przenikał przez ściany jego mieszkania...

Trudne proboszczowanie

Reklama

Kiedy w 1803 r. został proboszczem w Jarosławiu, dzięki protekcji księcia Adama Czartoryskiego zastał już kościół parafialny odarty z dawnego dostojeństwa, bo pozbawiony przez Austriaków tytułu kolegiaty. W czasie proboszczowania w Jarosławiu wydarzył się w 1804 r. nieszczęśliwy wypadek. Zawaliła się wieża świątyni farnej, która przebiła dach kościoła i zabiła 22 osoby. Był to przysłowiowy „gwóźdź do trumny” dla tego niezachowanego już dzisiaj kościoła. Władze austriackie podjęły decyzję o licytacji budowli. Farę przeniesiono do kościoła Jezuitów, ale i tam, w zniszczonym i zaniedbanym kościele, wydarzyła się tragedia. Podczas jednego z nabożeństw zapadła się jedna z podziemnych krypt, raniąc wiele osób.

Siarczyński był gorącym patriotą. W czasie wojen napoleońskich – jak opisywał K. Gottfried – „bardzo czule” przyjmował przechodzące przez Jarosław w 1809 r. oddziały generała Różnieckiego, czego później nie zapomnieli mu Austriacy i dlatego czynili przeszkody w nominacji naszego bohatera na biskupstwo. Ale i ksiądz odpłacał się „pięknym za nadobne”, kiedy np. nie zamierzał oddać kielicha mszalnego kapelanowi austriackiego garnizonu w Jarosławiu...

Z carem w Sieniawie

Nasz bohater był bardzo cenionym przez biskupów przemyskich kaznodzieją. Głosił kazania w czasie wielu uroczystości m.in. na pogrzebie biskupa Gołaszewskiego czy księcia Augusta Czartoryskiego w Sieniawie. Zachowały się XIX-wieczne rysunki m.in. znanego pamiętnikarza, Ksawerego Preka, przedstawiające naszego księdza jak odprawia Mszę św. w komnacie pałacu w Sieniawie czy uczestniczącego w przyjęciu wydanym tutaj na cześć goszczącego w 1819 r. cara Aleksandra I. W Jarosławiu Siarczyński pracował nad monografią miasteczka, do dzisiaj zachowaną („Wiadomość historyczna i statystyczna o mieście Jarosławiu”) zawierającą wiele ciekawych spostrzeżeń (m.in. dowiadujemy się tym, że także w Jarosławiu płonęły stosy) oraz nad słownikiem historycznym i geograficznym Galicji. W tym mieście napisał także „Obraz wieku panowania Zygmunta III (Wazy)”.

Śmierć w bibliotece

Przyjaźnił się ksiądz Siarczyński z księciem Henrykiem Lubomirskim (dawał ślub jego córce), który powołał go na pierwszego bibliotekarza Zakładu Ossolińskich we Lwowie. Ksiądz Franciszek zainicjował wydawanie polskiej gazety we Lwowie „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego Ossolińskich”, o co toczył boje z niechętną austriacką cenzurą. Tam, we Lwowie w 1829 r. zmarł pracując ponoć w bibliotece, gromadząc i opracowując stare księgi i rękopisy. Wspomniany już głuchoniemy pamiętnikarz z Podkarpacia Ksawery Prek w XIX wieku tak opisywał naszego bohatera: „był wzrostu małego, twarzy okrągłej, oczu jasnoniebieskich (…) Zawsze nosił czarną rewerendę, kanoniczkę, trzewiki, pończochy czarne ze sprzączkami”.

Podziel się:

Oceń:

2015-01-16 10:56

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Kelner Pana Boga

Krzysztof Widawski

Radek Mokrzycki

Krzysztof Widawski

Czego Krzysia w szeregach Liturgicznej Służby Ołtarza nauczono, Krzysztof wykonuje do dziś, niestrudzenie... Krzysztof Widawski służy przy ołtarzu od 36 lat

Więcej ...

Manifest sprzed 800 lat

Niedziela Ogólnopolska 46/2023, str. 26-27

św. Franciszek,
wizerunek z bazyliki
w Asyżu

Fot. Grażyna Kołek

św. Franciszek, wizerunek z bazyliki w Asyżu

Reguła św. Franciszka nie jest nudnym i przestarzałym dokumentem Kościoła z czasów średniowiecza. Jest ponadczasowa – przekonuje o. prof. Zdzisław Kijas, franciszkanin konwentualny.

Więcej ...

O. Dariusz Kowalczyk SJ: démarche MSZ-u do Watykanu pełen błędów, nieścisłości i manipulacji

2025-07-17 20:23

Red.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych, na którego czele stoi Radosław Sikorski, przekazało Stolicy Apostolskiej notę zatytułowaną: „Démarche w sprawie krzywdzącej i wprowadzającej w błąd treści kazania bp. Wiesława Meringa oraz wypowiedzi bp. Antoniego Długosza”. Ten dwustronicowy tekst, noszący datę 14.07.2025, jest pełen błędów, nieścisłości i manipulacji. Wygląda, jakby pisał go ktoś w pośpiechu, pod wpływem emocji i w ideologicznym zacietrzewieniu, a jednocześnie ktoś po prostu niekompetentny - pisze w komentarzu dla KAI o. Dariusz Kowalczyk SJ - profesor teologii dogmatycznej na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to...

Wiara

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to...

Izrael zbombardował kościół Świętej Rodziny w Gazie

Kościół

Izrael zbombardował kościół Świętej Rodziny w Gazie

Nowenna do św. Krzysztofa

Wiara

Nowenna do św. Krzysztofa

Nowenna do św. Marii Magdaleny

Wiara

Nowenna do św. Marii Magdaleny

Nowenna do Matki Bożej Szkaplerznej

Wiara

Nowenna do Matki Bożej Szkaplerznej

Zmiany kapłanów 2025 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2025 r.

Co tak naprawdę powiedzieli biskupi na Jasnej Górze?

Kościół

Co tak naprawdę powiedzieli biskupi na Jasnej Górze?

Najświętsza Maryja Panna z Góry Karmel

Wiara

Najświętsza Maryja Panna z Góry Karmel

Małopolskie: Zerwany dach kościoła i blisko 500 osób...

Wiadomości

Małopolskie: Zerwany dach kościoła i blisko 500 osób...