Reklama

Nauka

Ewangelia spod ziemi

Izrael - Qumran

Adobe Stock

Izrael - Qumran

Jak nie kości czy rękopisy i inskrypcje, to moneta sprzed dwudziestu wieków. Do odkryć archeologicznych w Ziemi Świętej dochodzi regularnie. Nie wszystkie są ważne, ale wszystkie są ciekawe.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Latem, w czasie żydowskiego święta Tisza be-Aw, w rocznicę zburzenia obu świątyń jerozolimskich (w 587 r. przed Chr. i 650 lat później), pojawiła się informacja o znalezionej w tzw. Mieście Dawida w Jerozolimie monecie, którą płacono podatek za wejście do świątyni. Datowana na 66 r. ma być dowodem buntu Izraela przeciwko Rzymianom i zburzenia przez nich drugiej świątyni. Kult świątyni trwa do dziś, a jej jedyny ocalały fragment – Ściana Płaczu jest świętym miejscem wyznawców judaizmu. Mała moneta, a tyle wniosła do nauki.

Pod prezbiterium, w grocie

Artefaktów w Ziemi Świętej szuka się od wieków, ale badania archeologiczne na szeroką skalę rozpoczął w połowie XIX wieku Félicien de Saulcy. Zbadał on groby królewskie w Jerozolimie. Charlesowi Clermontowi zawdzięczamy odnalezienie w latach 60. XIX wieku steli Meszy, króla Moabu, opisującej bunt przeciw Izraelowi, co znalazło miejsce w Starym Testamencie w 2 Księdze Królewskiej. Ważne było powstanie Palestine Exploration Fund, organizacji utworzonej w 1865 r., która prowadziła prace wykopaliskowe zwłaszcza w Jerozolimie.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Jerozolima to miejsce szczególne także dla archeologów biblijnych. Miejsca Grobu Świętego jednak nie musieli szukać. Pierwszy kościół powstał tam w IV wieku, a miejsce to znalazła matka cesarza Konstantyna, Helena, późniejsza święta. Obecny kształt Bazylika Grobu Bożego uzyskała w XI wieku, gdy odbudowano świątynię. Owocem działalności św. Heleny były też bazyliki Narodzenia Pańskiego w Betlejem i Wniebowstąpienia Pańskiego na Górze Oliwnej. Pierwsza z nich jest jednym z najstarszych nieprzerwanie działających kościołów. Miejsce narodzin Jezusa – poświadczone tradycją i pismami Justyna Męczennika i Orygenesa (II-III wiek) – znajduje się pod prezbiterium, w grocie zamienionej na kaplicę.

Z Jaskini Grozy

Archeologia biblijna kojarzy się z poszukiwaniem i badaniem dowodów prawdziwości zdarzeń opisywanych przez Biblię, ale to tylko część prawdy. Po latach można uznać, że świadectwa archeologiczne i relacja biblijna są zbieżne, czasami szczegółowo, a jeśli nie, to da się to wytłumaczyć złym przebadaniem, błędną interpretacją czy zniszczeniem dowodów. Z czasem doszły do głosu inne zainteresowania archeologii biblijnej – rekonstrukcja tamtych czasów, opis warunków życia, miejsc, instytucji itd. I to ich najczęściej dotyczą obecne znaleziska.

Odkrycie kilkudziesięciu skrawków zwojów, m.in. fragmentów ksiąg proroków Zachariasza i Nahuma zapisanych po grecku, w jaskiniach Pustyni Judzkiej izraelscy archeolodzy ujawnili 2 lata temu, po kilku latach poszukiwań. Znalezisko znajdowało się w tzw. Jaskini Grozy, w której już w latach 50. XX wieku badacze znaleźli szkielety kilkudziesięciu osób (stąd nazwa). Odkrycie zwojów jest o tyle ważne, że dotyczy okresu, gdy kształtowała się ostateczna wersja Pisma Świętego. Znalezisko ma też wielkie znaczenie dla Izraela – świadczy o zakorzenieniu Żydów w tej okolicy. I wreszcie świadectwo to było kolejnym istotnym powodem podejmowania prac archeologicznych w Ziemi Świętej.

Najważniejsze odkrycie

Reklama

Znalezisko z Jaskini Grozy – uważa się, że zwoje zostały tam ukryte podczas żydowskiego powstania antyrzymskiego – uznano za najważniejsze odkrycie archeologii biblijnej od czasów znalezienia rękopisów z Qumran, które były uznawane za... najważniejsze odkrycie archeologii biblijnej. Pierwszy raz od ponad 60 lat archeolodzy odkryli fragmenty Biblii w wykopaliskach archeologicznych. Słynne rękopisy z Qumran znaleziono w latach 40. i 50. XX wieku w pustynnych jaskiniach na Zachodnim Brzegu Jordanu, kilkanaście kilometrów od Jerycha. Pochodzą z okresu od II wieku przed Chr. do II wieku po Chr. Zawierają m.in. najwcześniejsze znane kopie tekstów biblijnych i dokumenty przedstawiające wierzenia grupy esseńczyków. Znaleziono m.in.: kompletny rękopis Księgi Izajasza, fragmenty Księgi Samuela, Księgi Kapłańskiej i część Księgi Psalmów.

Przez lata spierano się co do roli Piłata w rzymskiej prowincji. Tytułowano go prokuratorem (namiestnikiem wyższego szczebla, z szerokimi uprawnieniami – przyp. W.D.). To się jednak zmieniło, gdy w 1961 r. archeolodzy odkryli w starożytnym amfiteatrze w Cezarei Nadmorskiej – wybudowanym na polecenie Heroda ok. 10 r. przed Chr. – tzw. kamień Piłata. Na wapiennym głazie – kamieniu dedykacyjnym wyrzeźbiono inskrypcję wskazującą, że Piłat był prefektem Judei. To ważne odkrycie.

W 2019 r. na stanowisku Khirbet al-Ra’i odkryto pozostałość filistyńskiego miasta z XII wieku przed Chr., które jest najpewniej zaginionym biblijnym Siklagiem. To tu ukrywał się Dawid przed królem Saulem, który obawiał się popularności młodego wojownika – po pokonaniu Goliata – i go ścigał. Miasto było poszukiwane od lat. Na wyobraźnię działa dokonane 2 lata później odkrycie, w pobliżu miasta Kirjat Gat, pozostałości po twierdzy z XII wieku przed Chr. opisanej w Księdze Sędziów. Zbudowana przez starożytną cywilizację kananejską służyła do obrony przed filistyńskimi najeźdźcami. W fortecy odkryto naczynia ceramiczne, najpewniej wykorzystywane podczas rytuałów religijnych.

100 tys. elementów

Reklama

Informacjami o biblijnych odkryciach zawsze interesował się Franciszek. Papież powiedział, że przybliżają nam one niezłomną i gorliwą wiarę starożytnych wspólnot, i podkreślił, że Ziemia Święta jest piątą Ewangelią, która pomaga zrozumieć cztery spisane Ewangelie. Dwa lata temu papież odznaczył złotym medalem pontyfikatu prof. Gyözö Vörösa. Archeolog i architekt z Węgier został wyróżniony za pracę o wykopaliskach w Macheroncie w Jordanii, prawdopodobnym miejscu śmierci Jana Chrzciciela. Opis jego męczeńskiej śmierci znajduje się w Ewangelii według św. Mateusza. – Do dyspozycji mieliśmy ponad 100 tys. elementów architektonicznych tego niegdyś wspaniałego królewskiego pałacu odziedziczonego przez Antypasa po Herodzie Wielkim. Przez 10 lat składaliśmy je w całość – powiedział prof. Vörös. – Dziś dysponujemy rekonstrukcją miejsca biblijnego opartą na faktach, a nie na fantazji, wyobraźni czy przypuszczeniach.

Twierdza Macheront usytuowana jest na szczycie pustynnego wzgórza. Arabska nazwa: Forteca Ścięcia odwołuje się do męczeństwa. Vörös uzyskał pozwolenie na prowadzenie regularnych wykopalisk dzięki interwencji papieża Benedykta XVI, który zainteresował się Macherontem. Twierdzę zrównał z ziemią ten sam rzymski legion, który odpowiadał za zniszczenie Jerozolimy i świątyni. Mimo dokładnych historycznych opisów forteca długo pozostawała nieodkryta.

Za kilka lat świat będzie obchodzić 2000. rocznicę śmierci Jana Chrzciciela, który zginął w 28 lub 29 r. Profesor Vörös ma nadzieję, że pozostałości twierdzy zostaną do tego czasu udostępnione zwiedzającym. Przykład Macherontu kolejny raz pokazuje, że choć wiele z tego, co było do odkrycia, już znaleziono, to z pewnością badaczy czeka jeszcze wiele niespodzianek.

Podziel się:

Oceń:

+5 0
2024-01-23 14:19

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Ojciec Faltas: dość przemocy w Ziemi Świętej, pragniemy pokoju!

PAP/ALAA BADARNEH

Ojciec Ibrahim Faltas, który jest wikariuszem Kustodii Ziemi Świętej, spotkał się w Watykanie z papieżem Franciszkiem. Przekazał mu list od prezydenta Autonomii Palestyńskiej Mahmuda Abbasa. „Nie ma innego wyjścia, jak dwa narody i dwa państwa. Mówi się o tym od 70 lat, ale w końcu trzeba to wprowadzić w czyn” - mówi Radiu Watykańskiemu arabski zakonnik.

Więcej ...

Zmiany personalne księży proboszczów diecezji sosnowieckiej

2025-06-06 20:29

Karol Porwich/Niedziela

Czerwiec to już tradycyjnie czas zmian personalnych w Diecezji Sosnowieckiej. 6 czerwca bp Artur Ważny zaprosił do Domu SZILO w Czeladzi księży, którym wręczył dekrety na administratorów i proboszczów. Kilku księży przeszło też na emeryturę lub urlopy zdrowotne.

Więcej ...

Zaproszenie na Warsztaty Muzyki Liturgicznej

2025-06-08 22:54

plakat organizatorów

W piątek 20 czerwca rozpoczną się Warsztaty Muzyki Liturgicznej z rekolekcjami „Jestem”!

Więcej ...
Przejdź teraz
REKLAMA: Artykuł wyświetli się za 15 sekund

Reklama

Najpopularniejsze

Autokar z uczestnikami wracającymi z Lednicy wpadł do...

Wiadomości

Autokar z uczestnikami wracającymi z Lednicy wpadł do...

Zmiany kapłanów 2025 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2025 r.

Profanacja krzyża

Kościół

Profanacja krzyża

Nowenna do św. Antoniego z Padwy

Wiara

Nowenna do św. Antoniego z Padwy

Wielka Brytania: ks. Glas skazany za wykorzystywanie...

Wiadomości

Wielka Brytania: ks. Glas skazany za wykorzystywanie...

Nowenna do Ducha Świętego

Wiara

Nowenna do Ducha Świętego

Nowe zjawisko: ks. Popiełuszko… objawia się mieszkance...

Kościół

Nowe zjawisko: ks. Popiełuszko… objawia się mieszkance...

Kasia Nawrocka skradła show podczas ogłoszenia wyników...

W wolnej chwili

Kasia Nawrocka skradła show podczas ogłoszenia wyników...

Fala hejtu na córkę Karola Nawrockiego. Biuro Obrony Praw...

Wiadomości

Fala hejtu na córkę Karola Nawrockiego. Biuro Obrony Praw...